Criticism and Response to Startups in India: A Real-Life Picture

 

भारतातील स्टार्टअप्सवर टीका आणि त्यावरील प्रत्युत्तर: एक वास्तवचित्र (Criticism and Response to Startups in India)

भारतातील सध्याच्या राजकारणात, जेव्हा सत्ता दीर्घकाळ एकाच हातात राहते, तेव्हा काही वेळा सत्ताधाऱ्यांमध्ये वास्तवापासून दूर जाण्याची प्रवृत्ती दिसून येते. अशाच एका प्रसंगात वाणिज्य मंत्री पियूष गोयल यांनी स्टार्टअप्सवर केलेल्या टीकेने एक मोठा वाद निर्माण केला. त्यांनी भारतीय स्टार्टअप्सला "दुकानदार" म्हणत त्यांच्या कामगिरीवर टीका केली. त्यांनी चीनच्या प्रगत टेक्नॉलॉजी स्टार्टअप्सशी तुलना करत भारतातील स्टार्टअप्सवर शंका व्यक्त केली.

मात्र, यावर झेप्टोचे सह-संस्थापक आदित्य पलीचा यांनी खूप ठोस आणि ठाम प्रत्युत्तर दिले. त्यांनी सांगितले की, त्यांच्या कंपनीत 1.5 लाख लोक काम करत आहेत, त्यांनी हजारो कोटींचा कर सरकारला भरला आहे, आणि विदेशी गुंतवणूक भारतात आणली आहे. फक्त रेशन पोहोचवण्याचं काम नाही, तर त्यांनी एक संपूर्ण इकोसिस्टम उभं केलं आहे.

असेही मत पुढे आलं की, Google, Amazon यांसारख्या टेक कंपन्याही याच कंझ्युमर इंटरनेटमधून सुरू झाल्या होत्या. त्यामुळे स्टार्टअप्सने फॅन्सी चॉकलेट किंवा व्हीगन आइसक्रीम तयार केल्यावर त्यांची टिंगल केली जाणं चुकीचं आहे. शेवटी, ग्राहकांसाठी प्रॉडक्ट्स तयार करण्यासाठी त्यांच्याकडे क्रयशक्ती असणं गरजेचं आहे – आणि ती सध्या फक्त श्रीमंत लोकांकडेच आहे.

माजी Infosys CFO मोहनदास पै यांनीही पियूष गोयल यांना प्रत्युत्तर देत विचारले की, सरकारने या स्टार्टअप्ससाठी नक्की काय केले आहे? फक्त आरोप करून उपयोग नाही, तर सकारात्मक पावले उचलणं गरजेचं आहे.

अशा सध्याच्या परिस्थितीत, भारतातील तरुण उद्योजकांनी सरकारच्या टीकेला घाबरून न जाता, त्यांच्या मेहनतीने आणि बुद्धीने देशात काहीतरी वेगळं करून दाखवलं आहे. सरकारने स्टार्टअप्सवर टीका करण्याऐवजी त्यांच्या अडचणी समजून घेत सहकार्य करणे आवश्यक आहे.

ही घटना दाखवते की, भारतातील स्टार्टअप्स आता फक्त सरकारच्या गुलामगिरीत नाहीत, तर ते विचार देणारे, प्रश्न विचारणारे आणि उत्तरं मागणारे एक स्वतंत्र आणि जबाबदार गट बनले आहेत.

जागतिक व्यापारावर टॅरिफचा परिणाम – एक अभ्यास

 

जागतिक व्यापारावर टॅरिफचा परिणाम – एक अभ्यास (The impact of tariffs on global trade – a study)

२ एप्रिल २०२५ या दिवशी अमेरिकेचे माजी अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी ‘लिबरेशन डे’ म्हणून घोषित करत २५% रेसिप्रोकल टॅरिफ लावण्याचा निर्णय घेतला. हा निर्णय केवळ अमेरिकेसाठीच नव्हे तर संपूर्ण जागतिक व्यापारासाठी धक्कादायक ठरू शकतो. गेल्या अनेक वर्षांपासून व्यापार स्वातंत्र्याच्या दिशेने चाललेली प्रगती आता मागे वळण्याच्या मार्गावर आहे.

या निर्णयामुळे १.४ ट्रिलियन डॉलरचा आर्थिक नुकसान होण्याची शक्यता तज्ज्ञांनी व्यक्त केली आहे. या टॅरिफमुळे अमेरिका, कॅनडा, मेक्सिको यांच्यावर सर्वाधिक परिणाम होईल. त्यानंतर युरोप आणि शेवटी संपूर्ण जग या अडचणीत सापडेल.

अमेरिकेचा उद्देश आहे की व्यापारात लेव्हल प्लेइंग फील्ड मिळावा आणि व्यापारातील तूट (ट्रेड डेफिसिट) विशेषतः भारत आणि चीनसोबत कमी करावी. पण जागतिक अर्थतज्ज्ञांचे मत आहे की हे टॅरिफ जागतिक वाढीला धोका निर्माण करतील, महागाई वाढवतील आणि संपूर्ण जग एका आर्थिक संकटात ढकलले जाईल.

इतिहास पाहता, गेल्या १०० वर्षांत देशांमध्ये टॅरिफ कमी होत गेले होते, आणि ५% पेक्षा खाली गेले होते. पण आता पुन्हा २५% किंवा त्याहून जास्त टॅरिफ लावल्यास, व्यापार महाग होईल, इनकम घटेल आणि जागतिक GDP खाली येईल.

विश्लेषणात स्पष्ट झालं आहे की केवळ अमेरिका टॅरिफ लावल्यासही तिच्या आयातीत ३८% आणि निर्यातीत ५६% घट होऊ शकते. जर इतर देशांनीही प्रतिउत्तरादाखल तेवढेच टॅरिफ लावले, तर ही घट ४६% व ६६% पर्यंत जाऊ शकते. याचा थेट परिणाम नागरिकांच्या उत्पन्नावर होईल. उदाहरणार्थ, कॅनडा आणि मेक्सिकोमध्ये प्रति व्यक्ती उत्पन्नात ५-६% घट होण्याची शक्यता आहे.

महागाईबाबत बोलायचं झाल्यास, अमेरिकेत ती ५.५% ने वाढू शकते, जी त्यांच्या अर्थव्यवस्थेसाठी फार मोठा धक्का असेल. काही देशांमध्ये, जसे भारतात, थोडी महागाई कमी होण्याची शक्यता आहे, पण त्या फायद्याच्या तुलनेत जागतिक तोटा खूपच मोठा ठरेल.

या घडामोडींच्या पार्श्वभूमीवर एक बाब स्पष्ट होते – जागतिक अर्थव्यवस्था ही परस्परावलंबी झाली आहे. टॅरिफसारख्या कठोर निर्णयांमुळे निर्माण होणारे तणाव आणि परिणाम सर्व देशांना भोगावे लागतात.

---

निष्कर्ष:
डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या टॅरिफ धोरणामुळे जागतिक व्यापारात मोठ्या प्रमाणावर अस्थिरता येण्याची शक्यता आहे. अशा निर्णयांपूर्वी सर्व बाजूंचा विचार करून, सहकार्याने व समजुतीने पुढे जाणे हेच जगासाठी फायदेशीर ठरेल.