भारत-तालिबान संवाद: एका ऐतिहासिक डिप्लोमसीचे नवीन नाट्य.
नमस्कार मित्रांनो,
जगभरात सुरू असलेल्या वेगवान राजकीय घडामोडींच्या पार्श्वभूमीवर एक आश्चर्यचकित करणारी,
पण कदाचित दूरगामी परिणाम घडवणारी बातमी नुकतीच समोर आली – भारताचे परराष्ट्र मंत्री
आणि अफगाणिस्तानातील तालिबान सरकारचे कार्यकारी परराष्ट्र मंत्री यांच्यात टेलिफोनद्वारे
ऐतिहासिक संवाद झाला!
होय, ज्यांना आतापर्यंत जगातील कोणतीही
प्रमुख सत्ता मान्यता देण्यास टाळत होती, अशा तालिबानशी भारताने थेट संवाद साधला हे
खरंच एका नवीन डिप्लोमसीचा संकेत आहे.
🔥 पार्श्वभूमी: राजकारणाच्या पटलावर बदलते नाट्य
कालपर्यंत अमेरिकेने सीरिया सरकारमधील
एका 'दहशतवाद्याला' माफी देऊन राष्ट्राध्यक्ष म्हणून मान्यता दिली. त्याच धर्तीवर,
भारतालाही आता या बदलत्या जागतिक राजकारणाच्या लाटेवर सावरत स्वतःची भूमिका परिभाषित
करावी लागणार होती.
जेव्हा पाकिस्तानकडून खोट्या बातम्या पसरवल्या
जात होत्या – जसं की भारताने अफगाणिस्तानमध्ये ड्रोन पाठवले – तेव्हा अफगाणिस्ताननेच
हे साफ खोडून काढले. हे भारतीय परराष्ट्र धोरणाच्या यशाचं द्योतक नाही का?
🤝 दुश्मन का दुश्मन = दोस्त?
भारताने "दुश्मन का दुश्मन, दोस्त
होता है" ही नीती या प्रसंगी पुरेपूर वापरली. सध्या अफगाणिस्तानमध्ये असलेला तालिबान
पाकिस्तानशी खूप नाराज आहे, आणि हेच भारतासाठी एक नवं संधीचं दार उघडू शकतं.
🗣️ संधी की दिशा – अफगाणिस्तानशी थेट संवाद
भारताच्या परराष्ट्र मंत्र्यांनी तालिबानच्या
मंत्री मुत्ताकी यांच्याशी थेट फोनवर संवाद साधला. या संवादात भारताने एक गोष्ट नमूद
केली – पहलगाम येथे झालेल्या दहशतवादी हल्ल्याच्या तालिबानने केलेल्या निंदाचे
भारताने स्वागत केले.
या कृतीने भारताने एक गोष्ट स्पष्ट केली:
“आम्ही तुमच्या भूमिकेचे कौतुक करतो, आणि संवादासाठी तयार आहोत.”
💥 पाकिस्तानसाठी डोकेदुखी
या संवादाने सर्वात जास्त कोणी अस्वस्थ
झाले असतील, तर ते आहेत पाकिस्तानचे पंतप्रधान आणि डोनाल्ड ट्रम्पसारखे अमेरिकी विचारवंत
– कारण यामुळे त्यांचे पत्ते कोलमडले.
पाकिस्तानला वाटले होते की तालिबान भारताविरुद्ध
त्यांच्या हातात खेळतील, पण झाले उलटे – त्यांनी भारतावर झालेल्या हल्ल्याची निंदा
केली आणि पाकिस्तानच्या खोट्या दाव्यांना पाठिंबा दिला नाही.
🛡️ भारताची डिप्लोमॅटिक स्ट्रॅटेजी – ‘ऑपरेशन सिंदूर’च्या पुढे
भारताने आधीच ‘ऑपरेशन सिंदूर’द्वारे पाकिस्तानच्या
खोट्या प्रचाराला चोख उत्तर दिलं होतं. आता अफगाणिस्तानशी उघडपणे संवाद साधून, भारताने
स्पष्ट दाखवून दिलं की तो केवळ संरक्षणातच नाही, तर आंतरराष्ट्रीय डिप्लोमसीतही आघाडीवर
आहे.
🧳 तालिबानची मागणी: एक मानवी दृष्टीकोन
तालिबानने भारतासमोर काही विशेष मागण्या
मांडल्या आहेत –
- अफगाण व्यापाऱ्यांना आणि रुग्णांना पुन्हा भारतात येण्याची
मुभा द्यावी.
- भारतातील अफगाण कैद्यांच्या बाबतीत मानवीय भूमिका घ्यावी.
हा भाग म्हणजे भारतासाठी एक नवीन डिप्लोमॅटिक
चाचणी असेल, जिथे मानवी मूल्ये आणि राष्ट्रीय धोरण यामधील संतुलन साधावं लागेल.
📌 शेवटचा विचार: बदलत्या जगात बदलत्या भूमिका
भारताचा तालिबानसोबत थेट संवाद होणं ही
केवळ एक बातमी नाही, तर एक युगप्रवर्तक पाऊल आहे. आज जेव्हा अमेरिका आणि पश्चिम देशही
आपल्या जुनी धोरणं बदलत आहेत, तेव्हा भारताने सुद्धा काळाची गरज ओळखून आपली भूमिका
ठरवली आहे.
अखेर, कदाचित वेळ आली आहे की आपण “आताचा
मित्र कोण?” या प्रश्नावर नव्याने विचार करू.
जर तुम्हाला हे विश्लेषण आवडलं असेल, तर
नक्की शेअर करा आणि तुमचं मत खाली कॉमेंटमध्ये सांगा.
भारताच्या बदलत्या परराष्ट्र धोरणावर तुमचं काय म्हणणं आहे?
आपलाच,
Ajay Bhalerao
(Blogger | Policy Observer | भारतीय दृष्टिकोनातून जागतिक राजकारण)