ट्रम्प आणि 'रॉनवेरा'ची काल्पनिक कथा

डोनाल्ड ट्रम्प, अमेरिकेचे ४५ वे अध्यक्ष, यांचे राजकीय जीवन आणि त्यांच्या धोरणांमध्ये अनेक अनपेक्षित आणि विचित्र वळणे घेतली. त्यांच्या राजकीय कारकिर्दीच्या प्रारंभात, २०१५-१६ मध्ये, ते राष्ट्राध्यक्षपदाची निवडणूक जिंकण्यासाठी एक प्रभावी आणि आकर्षक निवडणूक धोरण तयार करण्याचा प्रयत्न करत होते. परंतु, त्यांना एक मोठी समस्या भेडसावत होती - त्या वेळेपर्यंत त्यांच्याकडे असे कोणतेही प्रभावी धोरण नव्हते जे ते जनतेला आकर्षित करू शकते. यावरून त्यांना एक कुटुंबातील सदस्य, त्यांच्या son in law डेन कुशनर याचा सल्ला घ्यावा लागला.

कुशनर याने एक विचित्र पण परिणामकारक उपाय सुचवला. त्याने Amazon वर एक पुस्तक शोधले, ज्याचे नाव होते 'Death by China' (चायना मुळे मृत्यू). या पुस्तकात लेखक पीटर नवे यांनी चीनवर टीका केली होती आणि त्या पुस्तकातील विचार ट्रम्प यांना अत्यंत प्रभावी वाटले. या पुस्तकाचा प्रभाव इतका होता की ट्रम्प यांनी त्याच विचारांवर आधारित एक धोरण तयार केले, ज्यामध्ये चीनला अडचणी मध्ये घालण्याचे उद्दिष्ट होते. याचे फलित म्हणजे 'अमेरिका फर्स्ट' धोरण, ज्यात चीनच्या विरोधात कठोर करार आणि व्यापार प्रतिबंध आणले गेले.

हे सर्व छान वाटत असले तरी, हकीकत वेगळी होती. 'रॉनवेरा' नावाचा एक काल्पनिक व्यक्तिमत्व तयार करण्यात आले होते, जो ट्रम्पच्या धोरणाचा एक भाग होता. रॉनवेरा हा व्यक्तिमत्व एका कल्पनारम्य पुस्तकाच्या पात्रावर आधारित होता, जो ट्रम्पचे आर्थिक सल्लागार बनले होते. हे व्यक्तिमत्व असलेल्या कोणत्याही शारीरिक अस्तित्वाचा आधार नव्हता. 'रॉनवेरा' हे नाव पीटर नवे आणि ग्रेक ऑट्री यांच्यातील संवादातून तयार झाले होते, आणि तो केवळ एक काल्पनिक चरित्र होता. हे सर्व उघडकीस आणले रशेल मीडो या पत्रकारांनी, जे न्यूयॉर्क टाइम्स आणि अन्य प्रतिष्ठित संस्थांना अहवाल म्हणून प्रस्तुत केले होते.

आता याचा परिणाम काय झाला? ट्रम्प यांनी आपल्या काल्पनिक सल्लागारावर आधारित धोरण लागू केले, ज्यामुळे चीनसाठी टेरिफ (टॅक्स) लागू करण्यात आले, परंतु त्याचा परिणाम जगभरातील स्टॉक मार्केटवर झाला. खासकरून, डाऊ जोन्स इंडस्ट्रियल एव्हरेज (Dow Jones Industrial Average) या प्रमुख स्टॉक इंडेक्स मध्ये ऐतिहासिक घट झाली, जी २०१३ आणि २०२० मध्ये अनेक वेळा नोंदवली गेली. या धोरणामुळे अमेरिकेतील अनेक गुंतवणूकदारांना मोठा आर्थिक फटका बसला.

नुकतेच, या प्रकारच्या धोरणांचा आणि काल्पनिक व्यक्तिमत्वांच्या प्रभावीतेचा मुद्दा उचलला जात आहे. जेव्हा निवडणूक जिंकण्यासाठी असं कोणतंही धोरण वापरले जाते, त्याचे खरे परिणाम दीर्घकालीन असू शकतात. ट्रम्प यांनी या पद्धतीने सत्ता मिळवली असली तरी, त्यांनी घेतलेले निर्णय अमेरिकेच्या लोकांसाठी हानिकारक ठरले.

या कथेचा मुख्य संदेश असा आहे की, जगभरातील नेत्यांनी आणि धोरणकर्त्यांनी हसता-हसता केवळ प्रचार साधण्यासाठी किंवा तात्कालिक लाभासाठी असं काहीही रचनात्मक किंवा प्रभावी धोरण लागू करणे आवश्यक आहे. असा धोरणात्मक खेळ दीर्घकालीन नुकसान आणि आर्थिक संकट निर्माण करतो.